*************************************************************************
2do. Ciclo - Año 2012
Clases de Guaraní en Washington DC
Sábados de 3 pm a 6pm
Local Washington Ethical Society
7750 16th Street Northwest, Washington, DC 20012
Mas Informaciones
al (202) 329-4197 ***********************************************************************

LEYENDAS - MOMBE'UPY

Sucesos que tiene mas aspectos maravillosos y tradicionales que de caracteristicas historicas o veridicas.

Guarani ha Tupi Mombe'upy

Avare Sume Mombe'upy

Ka'a Mombe'upy

Ykua Bolaños Mombe'upy

Guarani ñe'ê Google Group. Las ultimas novedades sobre el Idioma Guarani

Ñe'ẽ ñembo vy'a haĝua mba'e rasykue - Dichos para amenizar un problema

Oĩma hykuerãme, mandi'óicha
Ya está en su caldo, como la mandioca

Ndokýiramoko ndotykýi, he'i hóga soropáva
Si no llueve no gotea, dice quien tiene la casa maltrecha.

Ñe'ẽngáicha, tape rupíntema ñamohenda va'erã
Como un dicho, ya por el camino hemos de encontrarle un lugar

Hague'ỹramo ñambohaguéne, ha haguéramo jahague'óne
Si está pelado le pondremos pelos, y si tiene pelos lo pelamos

Marave ndoikói, jareko kuaa guive mokõi
Nada importa, si sabemos tener dos

So'o vaíko ñamomyatyrõ porãnte va'erã
La carne fea sólo tenemos que adobar bien

Ndaipóri ivaíva, nañama'ẽirõ ojuehe
No hay nada feo, si no nos miramos uno a otro Expresión de optimismo.

Ndaipýi ha naiñakãi, mbarakaja purahéicha
No tiene pies ni cabeza, como el canto del gato

Kuña ha kure oiko porãhápe ndovy'ái
La mujer y el cerdo no están contentos donde están bien.

Nde rovasyve tape yképe okakávagui
Tienes la cara más triste de quien caga a la vera del camino

Ajereparei, jagua katupyrýicha
Doy vueltas y vueltas, como un perro fiel

Ñe'ẽnga rory ojoapy vaíva - Locuciones graciosas inconexas

Ñe'enga orekóva mokõi ñe'ẽjoapy, ojoapýva ojuehe upe ñe'ẽ "he'i" rupi. Ko'ã ñe'enga ndoguerekói ñe'ẽmondo, ko'ãva oje'e pukami haĝuánte, ha'ekuévo ñe'ẽ ñembosaráinte voi.
Expresiones populares que constan de dos frases, unidas por el vocablo "dice". Estas frases no tienen mensaje alguno, con ellas sólo se pretende ser gracioso, al ser más bien juegos de palabras.
Algunas de ellas son:
- Hembére, he'i kavara
- Tapeho peho mandi peẽ, he'i ikasõ revi soróva
- Ko'ápe javy'ave, he'i ova ramóva
- Sapyainte guara he'i imena sayjuva
- Nderehénte aime, he'i jatevu

Ñe’ẽnga

Ñe’ẽnga: ohechauka ipype mba’ekuaa oporombo’éva térã omombe'u ojejapova’erã térã oje'éva oñeporombopuka haĝua.
Los ñe'enga forman parte de la cultura guaraní. Son frases que se transpasan de boca en boca, o que se inventan según la situación, la mayoría de las veces con fines graciosos, pero otras veces son proverbios o refranes.

- Kóva ndaha’éi che "rama" he’i ka’i oñasãingóramo "cable" rehe.
- Kuarahy ha pirapire rehe ndaipóri yvypóra omaña aréva.
- Nde, mitã nambi resakã, mboriahu "tortilla".
- Areguare he’i kaguare.
- Haku mbeguakatu he’i, ñemihápe guari omboy’úva.
- Ndaikuaavéima oikóva, he’i "vuelto" ho’upáva’ekue.

Ñe'ẽ ñembo vy'a haĝua mba'e rasykue -Dichos para amenizar un problema.
- Marave ndoikói, jareko kuaa guive mokõi
- Ndaipýi ha naiñakãi, mbarakaja purahéicha
- Oiko va'erã oikopáma, he'i ikérape hye va'ekue

Pukarã (Chiste)

Pukarã: umi ñe’ẽ iñambuéva he’isévape ha upévare ñanembopuka vy’a atýpe.

Oĝuahẽ oúvo karai Lopo ha Kachíkepe oporandu:
─ Mba’éichapa Kachíke.
─ Iporã. Ombohovái.
─ Akañy ajúvo, emombe’umína chéve, moõ gotyopa oho ko tape. Oporandu karai Lopo.
─ Mamove. Ombohovái Kachíke.
─ Mba’éichapiko. Oporandujey karai Lopo.
─ Nderehecháipiko, aréma aime ápe. Tápe ndoku’éi. Kachíke iñe’ẽpaha.

Káso

Káso: peteĩ mombe’u oikóva ñande apytépe ha atyhápe oñemombe’úva. Oñe’ẽ heta tapicha rembiasakue rehe, pórare, pombéro terã ambue mba’ére.

Guyra jarýi
Peteĩ pyhareve aitykuávo ka’ay taita guasúpe, omombe’u oréve, hemiaryrõnguéra, káso ymaguare, tio Luchi rembiasakue.
Asajepyte isy ha itúva oke aja, tio Luchi vokóike oñembosako’i oho haĝua ka’aguýre, tuguái jetapa rekávo, guyra hemíva ndajeko.
Vy’ápe hondíta ikuãre, vodóke atýra ivokópe oho ka’aguýre, omaña opárupi; ápe, arasa rakã; amógotyo taruma; pégotyo tajy ha tatarẽ; pépe juasy’y. Upeichahágui hesahóma pykasúre; oha’ã ha ojapi, mokõi ombyaty, kyre’ỹme oike oikeve ka’aguýre.
Ohecha amo yvate peteĩ tuguái jetapa, guyra tuichapa jepéva ha iporãrasáva, oñemboja mbegue katu oha’ã haĝua ha ova ova chugui; upéicha omuñahápe ika’arupytũ.
Imandu’a sapy’a itúva ñe’ẽngue: "aníke guyra porãite ha tuichapa jepéva remuña ka’aguýre, upéva guyra jarýi, hapykuéri rekañỹ ha ndetarováne".
Pirĩndajeko oaho’i tio Luchípe ha vokóike oñani hapykuerére. Juku’a ha py’a tarovápe osapukái ohopytývo kokue akã.
Ohecha isy ha itúvape, ha’ekuéra angekóipe aréma oheka chupe.
Tio Luchi tuicha oñemondýi, tasẽ sorópe oho oñañuã hogayguakuérape ha ojerure oñyrõ haĝua ichupe. Upete guive opaite mitã akãhatã, asajekue iñe’ẽ rendu’ỹva.



Mirta Masi rembiapokue.

Ñe’ẽñemiguerojera (adivinanza)

Maravichu: ha’e umi porandu ojejapóva heta mba’ére ha ñañepyrũ péicha: "Maravichu, maravichu mba’émbotepa" ha oha’ãrõva ñembohovái katupyry.


Maravichu maravichu, mba'émotepañapo'ẽramo hesape okaru.
Mbohovái:jetapa

Maravichu, maravichu, mba'émotepa peteĩ karai po’i oike ka'aguýpe ha
osẽ iñakã rehe ysypo.
Mbohovái:ju

Maravichu, maravichu mba’émbotepa ko’ẽvo opu’ã ha pyhare oke.
Mohovái: kuarahy.

Maravichu, maravichu mba’émbotepa ojere ndaha’éi "Kalesita", oguereko ju ha ndaha’éi "modista".
Mbohovái: aravopapaha.

Maravichu, maravichu mba’émbotepa ohohápe nahendái, tembireko mongueraiha ha ména akãnupãha.
Mbohovái: Sy anga.

SIGNIFICATIVO EVENTO REALZA LA PRESENCIA DEL IDIOMA GUARANÍ

Poemas, Lanzamiento de Curso y Biblioteca del Idioma Guarani
en la tarde del sábado 16 de octubre en la sede la Embajada paraguaya de Washington DC se llevó a cabo un emotivo encuentro que reunió a los paraguayos y amigos del Paraguay entorno al Idioma Guaraní.
La actividad contó con la presencia de entusiastas compatriotas que aprovecharon la ocasión para compartir y conectarse con sus raíces a través de poemas en Guaraní del CD Ñe’e Poty Guaranime presentado en la ocasión por el Centro Cultural Paraguayo de Washington DC como un aporte a la difusión y promoción de este idioma en el marco de las celebraciones del Bicentenario de la Independencia del Paraguay.
Posteriormente los presentes fueron participes de un hito importante en la difusión y promoción del Guaraní en Washington, el lanzamiento del curso básico de Guaraní en la Embajada paraguaya y la constitución de las bases de la primera biblioteca de textos en Guaraní y sobre el Idioma Guaraní que funcionara en la sede diplomática. Cabe destacar que estas actividades son fruto de un esfuerzo mancomunado del Embajador Rigoberto Gauto Vielman y los Directores de la Regional Washington DC del Ateneo de Lengua y Cultura Guaraní, Sady y Teófilo Acosta.
Esta iniciativa ha sido recibida con beneplácito por la colectividad paraguaya y ya cuenta con la adhesión voluntaria de docentes que guiarán las clases de Guaraní que se iniciaran a fines del mes de octubre.

Created with flickr slideshow.
 
Elegant de BlogMundi